Een voorbeeld van hoe Rijkswaterstaat en de sportvisserij elkaar hebben gevonden en versterkt.
Ze hebben afgesproken langs het Drongelens Kanaal, ook wel ‘ ’t Stukske’ genoemd. Deze zijtak van de Maas ligt in een rustige omgeving, waar je de natuur haar gang ziet gaan: Bloemen, bijen, vogels en veel groen. John Gennesen (bekend van hengelsportzaak Fauna in Raamsdonksveer, natuurliefhebber en sportvisser in hart en nieren) is zijn visspullen al aan het klaarzetten op een van de nieuw aangelegde vissteigers. Links zie je het gemaal van Gansoyen, recht vooruit de bootjes in de kleine haven van de lokale watersportvereniging en rechts kijk je uit op de Maas. Buiten dat het een prachtige locatie is voor sportvissers en natuurliefhebbers, is er nog een andere reden waarom we juist hier hebben afgesproken. Op deze locatie hebben we namelijk te maken met een tastbaar voorbeeld van hoe Rijkswaterstaat en de sportvisserij elkaar hebben gevonden en versterkt.
KRW én nieuwe steigers
In het voorjaar voerde Rijkswaterstaat langs de oever van ’t Stukske een maatregel uit vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). De oude palen zijn vervangen door een nieuwe palenrij met strategische openingen voor vis. Verder is een deel van de oever een stukje landinwaarts afgegraven om een ondiepe plas-draszone te laten ontstaan. Met een aangeplante strook riet. In goede samenspraak met Rijkswaterstaat hebben de lokale HSV Visscherslust en Sportvisserij Zuidwest Nederland op deze locatie 15 vissteigers aangelegd. Met een loopplank vanaf de oever, die de nieuwe natuurvriendelijke oever overbrugt, bereik je een platform aan het diepere stuk van het kanaal.
Bekijk hier een sfeerimpressie van de nieuwe steigers!Veel onderwateractiviteit
Terwijl Wim van der Heijden (Rijkswaterstaat Zuid-Nederland en omgevingsmanager) arriveert heeft John al een paar keer een zwartbekgrondel beet. Na de kennismaking moet John al gauw naar zijn hengel, opnieuw beet. Dit keer komt er een paling naar boven. Nadat we een kijkje hebben genomen, gaat de vis snel terug het water in. ‘Alsof het zo moest zijn,’ zegt John, want onderdeel van de maatregel is om jonge alen via de palenrij naar de aalgoot bij het gemaal te geleiden, waarachter ze hun weg kunnen vervolgen.
John en Wim bekijken de nieuwe oeverinrichting, de steigers en de rietkraag die langs de oever is aangeplant. De bubbeltjes in het water geven aan dat er veel activiteit is langs de aangelegde plas-draszone, die onder andere is bedoeld als paaiplaats voor vis. Het verbeteren van de natuurwaarde in dit stuk water werkt door op het hele ecosysteem, volgens John. Door de aanwezigheid van kleine vis, trekt ook het roofvisbestand aan. De roofvissen komen overigens niet in de zone achter de palenrij, het water is daar te laag en daar wagen ze zich liever niet. John merkt op dat ook op andere plekken langs de Nederlandse rivieren waar ecologische verbeteringen zijn aangebracht vanuit de KRW een positieve verandering van de visstand plaatsvindt.
Laag water
Ook de lage stand van het water komt ter sprake. Wim geeft aan dat bijvoorbeeld door in diverse rivieren in Nederland geulen met dieptevariatie aan te leggen, een schuilplaats wordt gecreëerd voor vis wanneer de waterstand van de rivier laag is. Tevens dienen deze geulen als paaiplaats voor vis. Diepe stukken leveren ook grote soortenvariatie en waterplantengroei op, benoemt John. Op de vraag of er in die geulen gevist mag worden is geen eensluidend antwoord te geven. Dit hangt af van een aantal factoren, volgens Wim. Is de geul bijvoorbeeld verbonden met een rivier of is het een geïsoleerd water? Hoe groot is de geul en daarmee de invloed op het waterleven? Wordt het ecosysteem van zo’n nieuw aangelegde geul niet bedreigd door overbevissing of het gooien van voer in het water? Dat zijn enkele van de vragen die per geul beantwoord moeten worden, verduidelijkt Wim. John geeft aan dat er inderdaad bij een openstelling voor visserij goed moet worden nagedacht over regelgeving op het water, zodat natuur en de sportvisserij naast elkaar kunnen bestaan. Vissers bezitten vaak waardevolle kennis over het water en de visstand. Zij zijn zogezegd de oren en ogen langs de waterkant. Rijkswaterstaat zou wat dat betreft ook graag van de sportvissers horen hoe de visstand zich ontwikkelt.
Veranderende visstekken
Waar de natuur door aanleg van natuurlijke oevers en geulen haar weg weer vindt langs rivieren, kan het betekenen dat visstekken verdwijnen of avontuurlijker worden. Stenige oevers, die kunnen dienen als stevige visstek, worden waar dat kan ‘ontsteend’ zodat de oevers weer natuurlijk kunnen eroderen en aanzanden. De oever blijft in veel gevallen bereikbaar voor de sportvisser, maar de vorm van de oever kan door de erosie in de loop van de tijd veranderen, en daarmee ook de visplek. Ook doordat voor aanleg van zo’n oever soms grond aangekocht moet worden, kan de bereikbaarheid van de rivier veranderen. Bijvoorbeeld doordat er rasters op naastgelegen particuliere percelen komen of bestaande rasters worden aangepast. Eventuele wegen en fietspaden in het achterland worden in de ontwerpen overigens ontzien door Rijkswaterstaat; die blijven dus gewoon intact.Maatwerk
Rijkswaterstaat heeft bij het uitvoeren van de KRW-maatregelen veel verschillende belangen af te wegen. Er zijn veel gebruikers van het rivierengebied; sportvissers zijn er daar een van. Wim geeft aan dat Rijkswaterstaat altijd open staat voor een gesprek en samenwerking. Zo worden sportvisfederaties zoals Sportvisserij Zuidwest Nederland tijdens de ontwerpfase van KRW-maatregelen in het federatief gebied meegenomen als gesprekspartner. Op haar beurt zoekt de federatie de hengelsportvereniging en de aangesloten sportvissers op als het gaat om lokale kennis van de betreffende gebieden. Het is maatwerk. Er moet per maatregel bekeken worden wat de (on)mogelijkheden zijn en er moeten keuzes gemaakt worden met de natuur voorop, met zorgvuldige afwegingen wat de visstand betreft.
Het steigertraject langs het Drongelens Kanaal is een mooi voorbeeld van deze samenwerking, waar de omstandigheden mogelijkheden bieden voor zowel de KRW-maatregel als de sportvisserij. Wim heeft nog een verzoek voor de gebruikers van de steigers. Hij roept sportvissers op om ook daar de ogen en oren te zijn langs het water en aan te kloppen bij hun hengelsportvereniging of Sportvisserij Zuidwest Nederland als er zich misstanden (vuilophoping, kapotte steigers, vogels vast in het gaas) voordoen.